Wachten op de zak met geld

Het bedrag ineens (lump sum) maakt maar weer eens duidelijk hoe complex pensioen is
Patrick Schuurs
09 maart 2023

In 2021 is door de Eerste kamer de wet aangenomen die het mogelijk maakt om op pensioendatum 10% van je pensioenvermogen in één keer op te nemen. In pensioenterminologie lump sum oftewel het ‘bedrag ineens’. Ideaal om op het moment dat je met pensioen gaat een grote reis te maken of je hypotheek af te betalen. Maar inmiddels is de ingangsdatum van de wet al drie keer uitgesteld, nu tot 1 januari 2024. Waarom neemt deze op het oog simpele aanpassing zoveel meer tijd in beslag?

Ongelukkig van een zak geld

Het pensioenvermogen per deelnemer verschilt natuurlijk. Het gaat vaak om serieuze bedragen, gemiddeld 154 duizend euro per huishouden. 10% opnemen kan zo duizenden euro’s zijn. De verwachting is dat veel mensen hiervan gebruik willen maken.[1] (Netspar, R. Dillingh, M. Zumbuehl 2021). Een zak met geld, wie wil dat niet! Helaas zit er een adder onder het gras. Meerdere zelfs. Die maken de keuze moeilijker dan deze op het eerste gezicht lijkt.

Het grootste probleem is dat het bedrag ineens bruto wordt uitgekeerd. Hierdoor zal het als belastbaar inkomen gezien worden. Het ontvangen van een groot bedrag kan zorgen voor het verliezen van toeslagen en een grotere belastingdruk dan wenselijk is. Deze problemen doen zich nu al voor met de afkoop van nabestaandenpensioen. Ander probleem, het pensioen dat overblijft is een stuk lager als je een deel ineens opneemt. Voor mensen met een kleiner pensioen kan dit leiden tot een te laag inkomen na pensionering. En dan kunnen ook andere pensioenkeuzes nog impact hebben. Want kiest een deelnemer naast een bedrag ineens bijvoorbeeld ook voor vervroeging van het pensioen kan dat enorme impact hebben. Kortom, met het bedrag ineens bestaat de kans dat mensen niet gelukkig maar ongelukkig worden van een zak geld.

Het bedrag ineens heeft niet alleen veel consequenties voor deelnemers, maar ook voor pensioenuitvoerders.
– Patrick Schuurs
Zorgplicht en keuzebegeleiding

De keuzemogelijkheden worden groter voor de deelnemer door het bedrag ineens. Deze keuze kan fiscaal nadelig uitvallen en grote impact hebben op de hoogte van toekomstig pensioen. Aan pensioenuitvoerders de taak om ervoor te zorgen dat deelnemers... Ja, wat is de hun rol precies, hoe ver gaat de zorgplicht? Hoe zorg je voor een weloverwogen keuze die past bij persoonlijke doelstellingen. Duidelijk is dat goede informatievoorziening de basis is. Maar dat is niet genoeg. Keuzebegeleiding is met de invoering van de Wet toekomst pensioenen een vereiste, met het belang van de deelnemer voorop. Daar kan je een boekwerk over schrijven en dat heeft de AFM ook gedaan met de Voorlopige leidraad keuzebegeleiding.

Probleem blijft dat er geen totaalinzicht is in de financiën en wensen van deelnemers. Daarvoor moet je bij een adviseur of financieel planner zijn. Zij kunnen dit volledig in kaart brengen en op basis daarvan een advies uitbrengen. Maar als elke deelnemer die op de drempel van zijn pensioen staat een adviseur raadpleegt, dan kost dat veel geld. Wie gaat daarvoor betalen?

Zo hebben we direct de vinger op de zere plek gelegd. Het bedrag ineens heeft niet alleen veel consequenties voor deelnemers, maar ook voor pensioenuitvoerders. Wat is de rol van de pensioenuitvoerder nu eigenlijk precies? Hoe ver gaat de zorgplicht en hoe geef je de keuzebegeleiding vorm? Dit vormgeven en implementeren kost tijd. Veel tijd en uitstel is dan ook een logisch gevolg.

Van een ondoordachte naar een goed doordachte óf geen zak geld

Het leek zo simpel, een bedrag ineens. Maar het raakt zoveel meer en maakt maar weer eens duidelijk hoe complex pensioen kan zijn. Er is nog veel werk aan de winkel om te voorkomen dat deelnemers ongelukkig worden van een ondoordachte zak geld. En zo lijkt 1 januari 2024 ineens toch dichtbij.

[1] Pensioen Payout Preferences, Netspar, Rik Dillingh, Maria Zumbuehl, 2021

Patrick Schuurs
Patrick Schuurs

Met veel enthousiasme verdiep ik me in de ontwikkelingen binnen de pensioenwereld. Complexe veranderingen vertalen naar praktische oplossingen geeft mij energie.

We gebruiken cookies en vergelijkbare technologieën om de gebruikerservaring te verbeteren en om content te leveren die relevant is voor onze doelgroepen. Afhankelijk van hun doel, kunnen analyse- en marketingcookies worden gebruikt naast technisch noodzakelijke cookies. Door op "Akkoord" te klikken, verklaart u akkoord te gaan met het gebruik van bovengenoemde cookies.